NIEMCY: Porządki po NRD – Archiwum Federalne przejęło materiały federacji związków zawodowych

Materiały archiwalne centralnego szczebla Konfederacji Wolnych Niemieckich Związków Zawodowych NRD (Freie Deutsche GewerkschaftsbundFDGB) zostały właśnie włączone do zbiorów Archiwum Federalnego. Władze zarządu federalnego FDGB i poszczególnych związków zawodowych zawarływ obecności przedstawicieli Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Środków Przekazu (BKM) porozumienie o przeniesieniu pełnych praw własnościowych na Archiwum Federalne. Liczący ponad 3,5 kilometra zasób, stanowił dotychczas część materiałów archiwalnych powstałej w 1993 roku Fundacji Archiwum Partii i Organizacji Masowych NRD w Archiwum Federalnym(Stiftung Archiv der Parteienund Massenorganisationen der DDR im Bundesarchiv- SAPMO). SAMPO w Berlinie-Lichterfeldedziała jako zależna fundacja prawa publicznego w Archiwum Federalnym. Udostępnia do użytku materiały archiwalne ponad 30 organizacji społecznych i masowych, które powstały poza system władz państwowych NRD, ale w ramach stanowionego w tym systemie prawa.

Dyrektor Archiwum Federalnego Michael Hollmann powiedział; „To bardzo ważne, aby akta centralnych związków zawodowych NRD należały teraz na stałe do Archiwum Federalnego.Są one bowiem definitywnie częścią dziedzictwa kulturowego Niemiec. Będziemy nadal starannie chronić to dziedzictwo i udostępniać je powszechnie, zgodnie z przepisami ustawy o archiwum federalnym. Mam nadzieję, że pojawią się kolejne akcesje.”

Z punktu widzenia zarządców majątku FDGB, Archiwum Federalne sprawdziło się jako przechowawca dokumentów, tak że po trzydziestu latach można było odstąpić od zastrzeżenia własnościowego. Tym samym przedstawiciele FDGB wycofali się także z Rady Powierniczej, organu nadzorczego fundacji.

Wolna Niemiecka Konfederacja Związków Zawodowych (FDGB) była organizacją zrzeszającą około 15 indywidualnych związków zawodowych na terenie sowieckiej strefy okupacyjnej od 1945 do 1949, a następnie do 1990 w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Związki zawodowe odgrywały ważną rolę w gospodarce i społeczeństwie NRD, aw niektórych przypadkach przejmowały zadania państwowe. Odpowiadały za ubezpieczenia społeczne i emerytalne dużej części pracowników, bezpieczeństwo pracy i ochronę wypadkową, umowy zbiorowe, kwalifikacje zawodowe oraz działalność wypoczynkowo-rekreacyjną. Jako organizacja związkowa FDGBbyła największą organizacją społeczną w NRD, liczącą prawie dziesięć milionów członków.FDGB utrzymywała między innymi władze związkowe, liczne obiekty rekreacyjne i wydawnictwo Tribüne.

Kiedy FDGB została zlikwidowana po zjednoczeniu Niemiec w 1990 r., kwestia własności obszernych materiałów archiwalnych, rejestrowych i bibliotecznych związków zawodowych, a także partii i innych organizacji masowych była kontrowersyjna, ponieważ Archiwum Federalne, według umowy zjednoczeniowej, mogło przejmować tylko dokumenty, które wyraźnie powstały w ramach wykonywania zadań państwowych. Organizacje społeczne zachowały tytuł własności do swoich dokumentów. Powołano wówczas Archiwum Fundacji Partii i Organizacji Masowych NRD w Archiwum Federalnym” (SAPMO), aby tę dokumentację zgromadzić i zachować dla przyszłości. Materiały archiwalne i biblioteczne zostały zachowane w całości, były profesjonalnie przechowywane, opracowywane i udostępniane użytkownikom.

Źródła

Bundesarchiv: FDGB-Bestände aus der DDR-Zeit gehören dauerhaft zum Bundesarchiv

oprac. Jolanta Leśniewska
AP Płock O/Kutno