Archiwa miejskie w Niemczech funkcjonują na zupełnie innych zasadach niż w Polsce. Tworzą one sieć ściśle związaną z ustrojem państwa oraz podziałem administracyjnym. Obok archiwów krajów związkowych, funkcjonuje ponad 1500 archiwów komunalnych na różnych szczeblach administracji od archiwów powiatowych (Kreisarchive), po archiwa miejskie (Staadtarchive) i archiwa gminne (Gemeindearchive), a w ramach tych ostatnich archiwa urzędów (Amtsarchive). Archiwa te tworzą sieć obejmująca każdy okręg, miasto i gminę. Archiwa te mają charakter archiwów publicznych, ale pod względem organizacyjnym zachowują duża samodzielność, zatrudniają wykwalifikowanych pracowników oraz przechowują niekiedy imponujący zasób historyczny i tym samym realizują wszystkie funkcje archiwalne. Niektóre archiwa miejskie przechowują kilkanaście kilometrów akt od czasów średniowiecznych – akta związane z lokacją i pierwszymi nadaniami przywilejów, organizacją danej jednostki administracji terytorialnej. Są to dokumenty pergaminowe, księgi miejskie, w tym hipoteczne, księgi przyjęć do prawa miejskiego, księgi i dokumenty tworzone przez poszczególne organy samorządu miejskiego i urzędów z nim powiązanych, w tym również spuścizny i depozyty. Analogicznie funkcjonują te archiwa w innych krajach związkowych tj w Austrii i Szwajcarii.
Jednym z ważnych zadań archiwów powiatowych jest właśnie wspieranie miast i gmin w zakresie wartościowania i archiwizacji oraz opracowania zasobu a także rozszerzanie oferty kulturalnej poprzez różne działania i publikacje.
W tym roku zakończono trwający ponad dekadę proces katalogowania zasobu Archiwum Gminnego Friolzheim (Gemeindearchivs Friolzheim) przy wsparciu archiwum powiatowego Enzkreis (Kreisarchiv des Enzkreises). Jak wyjaśnia Marc Kinast z Archiwum Powiatowego Enzkreis „Piwnica pełna starych teczek nie jest archiwum – to tylko bliżej nieokreślona masa starych papierów. Większość z nich można zniszczyć; zachowane są tylko te o znaczeniu historycznym. A tylko wtedy, gdy dokumenty te są uporządkowane, zabezpieczone w trakcie przechowywania i możliwe do przeszukiwania za pomocą katalogu, stają się archiwum”.
Archiwum gminne jest obecnie miejscem pamięci historycznej Friolzheim. Ponad 400- stronicowy informator o zasobie archiwum zawiera opisy ponad 2 tys. jednostek archiwalnych obejmujących okres od połowy XVI wieku do roku 1980. Można je znaleźć w Internecie na stronie archiwum powiatowego pod adresem www.enzkreis.de/kreisarchiv/fb , podobnie jak wszystkie inne pomoce informacyjne dotyczące archiwów gminnych w powiecie. Każda osoba zainteresowana historią może skorzystać z tej platformy, aby przeszukać materiały archiwalne i obejrzeć je na miejscu w ratuszu pod okiem Caroline Görnig, która kieruje archiwum Friolzheim.
Celem archiwów jest zachowanie oryginałów dla przyszłych pokoleń, czyli na zawsze. Wiele archiwów na przestrzeni wieków ucierpiało-zostały zniszczone przez pleśń, szkodniki i wodę W przypadku archiwum w Friolzheim władze komunalne z należyta starannością podeszły do tego tematu. Zarówno w stosunku do najstarszego eksponatu , oprawionej w pergamin księgi inwentarzowej z 1555 r., którą burmistrz Michael Seiß przyjął „z dumą i szacunkiem”., jak również w stosunku do samego procesu opracowania zasobu i warunków w jakich archiwum działa .Wszystkie materiały archiwalne zostały oczyszczone i umieszczone w opakowaniach ochronnych. Podczas remontu ratusza stworzono optymalne warunki przechowywania dokumentów w nowym archiwum, wyposażonym w mobilne regały i automatyczną klimatyzację.
Źródło
Enzkreis: 2133 Archivalien in rund 100 Regalmetern: Findbuch zum Gemeindearchiv Friolzheim veröffentlicht
oprac: Jolanta Leśniewska