W latach 1862-1954 Francja administrowała terytoriami obejmującymi współczesny Wietnam, Laos i Kambodżę określanych wspólnym terminem Indochiny. Francuska administracja w czasie ponad siedemdziesięciu lat obecności w tym obszarze Azji wytworzyła obszerną dokumentację przechowywaną obecnie w archiwach Francji (głównie w archiwum zamorskim, ale i innych) oraz w archiwach Wietnamu. Zaproponowana publikacja obejmuje źródła archiwalne z zasobów w Narodowego Archiwum Zamorskiego Francji (Archives nationales d’outre-mer) i Narodowego Archiwum Wietnamu (Archives nationales du Vietnam). Okres administrowania przez Francję Indochinami został podzielony na dwa okresy: tzw okres protektoratu francuskiego w Indochinach (1862-1945) oraz zarządzania przez Wysoką Komisję do spraw Indochin (1945-1954).
Dyrekcja Archiwów i Bibliotek Indochin została utworzona w 1917 roku przez francuskiego gubernatora generalnego Alberta Sarrauta. Jej organizację i zarządzanie powierzył on Paulowi Boudet, młodemu absolwentowi słynnej francuskiej kuźni archiwistów 'École nationale des chartes (ENC). Boudet stworzył oryginalny system 26 serii organicznych odpowiadających głównym obszarom kompetencji i głównym podmiotom rządu generalnego Indochin. W 1950 r. zawarto umowę pomiędzy Francją, a antykomunistycznym rządem Wietnamu Bao Dai regulującą rozdzielenie zasobu archiwalnego pomiędzy Francję i Wietnam. W jej wyniku pomiędzy 1951 a 1954 przewieziono z Wietnamu do Francji około 1940 skrzyń (ważących 120 t) dokumentów z okresu kolonialnego zarządzania.
Współczesne relacje francusko wietnamskie reguluje porozumienie z 11 lutego 2009 r. w sprawie współpracy naukowej i technicznej między Dyrekcją Archiwów Francji a Państwową Dyrekcją Archiwów Socjalistycznej Republiki Wietnamu, która zostało odnowiona 20 stycznia 2016 r. i potwierdzona ponownie 6 kwietnia 2021 r. przez Służba Międzyresortowa Archiwum Francji i Archiwum Narodowe Wietnamu.
Omawiana publikacja internetowa, wspólny przewodnik, obejmuje zasób Archives nationales d’outre-mer, na który składają się zespoły administracji kolonialnej terytorialnej Indochin do roku 1945 r. liczące 1418 mb. akt oraz zespoły wytworzone przez administrację kolonialną pomiędzy 1945 r. a 1954 r., ale zawierające także młodszą dokumentacją, mierzącą 1270 mb . Uzupełnieniem są: Ikonoteka (4434 obrazów Indochin), biblioteka (licząca 9300 dzieł) o Indochinach francuskich, zbiory kartograficzne, zbiory zdigitalizowane (Nguyen That Thanh alias Nguyen Ai Quoc alias Ho Chi Minh) oraz kolekcje tematyczne.
Na zasób Narodowego Archiwum Wietnamu składają się zasoby 4 Centrów Archiwów Narodowych (4 Centres des Archives nationales) zawierające około 1000 zespołów archiwalnych mierzących około 33 km dokumentacji. Z tej ilości około 9 km to dokumentacja kolonialna przechowywana w centrach 1, 2 i 4. Tworzy ją dokumentacja administracji ogólnej Indochin oraz lokalnej (Tonkinu, Annamu i Kochinchiny).
Przewodnik dostępny jest także w wietnamskiej wersji językowej.
Źródło:
Guide de recherche dans les sources de l’histoire commune de la France et du Vietnam (1862-1954)
Źródło:
France Archives: Guide de recherche dans les sources de l’histoire commune de la France et du Vietnam (1862-1954)
oprac.
Adam Baniecki
AP Wrocław O.Bolesławiec