W 2015 roku przypada 600 lat od tragicznej śmierci Jana Husa, co w świecie czeskich historyków i archiwistów nie może przejść bez echa. Możemy więc spodziewać się w przyszłym roku, nie tylko u naszych południowych sąsiadów, wielu ciekawych wydarzeń związanych z tym jubileuszem. Jednym z nich będzie bez wątpienia wielka międzynarodowa konferencja naukowa pod hasłem: „Hus – husytyzm – tradycja – Praga. Od rzeczywistości do mitu i z powrotem” (Hus – husitství – tradice – Praha. Od reality k mýtu a zpátky), przygotowywana przez Instytut Historii Czeskiej Akademii Nauk (Historický ústav Akademie věd České republiky) oraz Archiwum Stołecznego miasta Pragi (Archiv hlavního města Prahy), zaplanowana na 27–29 maja 2015 roku.
Jan Hus: kapłan i reformator Kościoła, dziekan i rektor Uniwersytetu oraz uosobienie rosnącej świadomości narodowej. We wszystkich tych rolach jest nadal znany i akceptowany przez ogół społeczeństwa czeskiego, które w znacznej części wytworzyło nowoczesną tradycję, co nastąpiło zwłaszcza w XIX i XX wieku. To drugie życie Husa trwa do dziś, mając ogromny wpływ na czeską świadomość narodową i historyczną. Elementy tej tradycji są stale pogłębiane i powielane w mediach, podręcznikach i wielu wystąpieniach. Stały się szablonem, stereotypem, który jest coraz bliżej pustki.
W Europie, a także na innych kontynentach, Hus jest znany, ale jego dziedzictwo żyje w różnych miejscach w różnej formie. Jedni traktują go jako Odnowiciela Kościoła (szczególnie w świecie anglosaskim), jako poprzednika Lutra i Kalwina, wśród innych przetrwał wizerunek bohatera, który przeciwstawił się władzy i powołał do życia ruch husycki, nazwany tak od jego imienia. Inni wręcz przeciwnie, traktują go jako nieposłusznego i nieodpowiedzialnego księdza, który sam nie miał pojęcia, co uruchamia, albo też antyniemieckiego bojownika, który doprowadził w 1409 roku do odejście zagranicznych profesorów i studentów, a tym samym do upadku Uniwersytetu w Pradze.
Konferencja ma skupiać się na nad powstaniem i kształtowaniem się obrazu Husa, jego życiu, spuściźnie oraz pracy w całych dziejach, zwłaszcza w Czechach, ale również w odniesieniu do podobnych procesów zachodzących w innych częściach świata, w różnych społeczeństwach i grupach społecznych.
Uczestnicy Konferencja mają zająć się następującymi tematami badawczymi:
– Hus i obraz czeskiego reformatora w dziełach jemu współczesnych (w tym odbiór dzieł Husa);
– Hus i husyci w Pradze, jako etapu reform;
– Czechy, Europa i tradycja husycka w XVI i w początkach XVII wieku (początki drugiego życia: święty, heretyk i prekursor reformacji);
– „Heretycka” tradycja w katolickim kraju. Hus w Czechach i na Morawach od wojny trzydziestoletniej do reform Józefińskich;
– Hus i jego reakcje za granicą między baroku i oświecenia;
– Tradycja husycka czeskiego odrodzenia narodowego w kontekście międzynarodowym od reform Józefińskich po I wojnę światową (bohater narodowy, przedmiotem walki politycznej)
– Kulminacja tradycji, zmęczenie, ożywienie, nadużywanie i obojętność (od I wojny światowej do chwili obecnej);
– Obraz tradycji husyckiej w sztuce, literaturze i filmie na przestrzeni wieków.
Językami konferencji będą: czeski, niemiecki i angielski. Przewiduje się, iż jedno wystąpienie nie powinno przekraczać 20 minut. Propozycje referatów, zawierające streszczenie (do maks. 1 strony), należy przesłać na adres: hus2015@seznam.cz Komitet Organizacyjny zastrzega sobie prawo do odmowy wygłoszenia, lub do przyjęcia referatu jedynie do publikacji.
Więcej:
Huss – The Hussite Movement – Tradition – Prague. From Reality to Myth and Back.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra