Verkörperung kommunaler Identität czyli Ucieleśnienie tożsamości miejskiej to nietypowy interdyscyplinarny projekt badawczy, w realizacji którego zastosowane zostały nietypowe metody wykorzystywane głównie w medycynie ale także kryminalistyce. Bohaterem projektu zaś są średniowieczne pieczęcie miasta Spiry(Speyer), przechowywane w archiwum miejskim -Stadtarchiv Speyer. Archiwum Miasta Spiry bez wątpienia można określić jako najstarsze i wiodące komunalne archiwum w Palatynacie (Pfalz). Jego początki sięgają daleko w średniowiecze. Najwcześniejszy dokument, który jest obecnie przechowywany w archiwum, to dokument cesarza Fryderyka I z roku 1182, który potwierdzał i rozszerzał przywilej lokacyjny miasta wystawiony przez cesarza Henryka V w 1111 r. Najcenniejsze dokumenty miejskie w średniowieczu trzymane były w tzw. „czerwonej skrzyni”. Najstarszy inwentarz (w rozumieniu spisu dokumentów) pochodzi z 1579 r.
fot. http://siegel.hypotheses.org/
Pieczęcie jako – znak własnościowy i rozpoznawczy osoby fizycznej lub prawnej, wyciskane były za pomocą stempla (typariusza) najczęściej wosku, lub innych materiałach. Stanowiły one świadectwo wiarygodności – nadając moc prawną pismu. Wpisywały się swoją formą fizyczną (kształt, wyobrażenie napieczętne, napis) w ówczesną estetykę, odzwierciedlając ducha czasów, z których pochodziły. Jest to zagadnienie, którymi zajmuje się głównie sfragistyka , historia sztuki, dyplomatyka i inne. Pieczęć Spiry przedstawiała w wyobrażeniu napieczętnym imponujący budynek katedry wraz z postacią patronki miasta Najświętszej Maryi Panny. Wizerunek ten w pieczęci miejskiej używany był w latach ok. 1231 do 1792. Projekt nie zajmuje się jednak tą zasadniczą częścią pieczęci oddając to badaniom nauk wymienionych wyżej, skupia się natomiast na dodatkowym i tajemniczym elemencie. Pieczęcie miejskie ze Spiry posiadają jeszcze jedną cechę – swoiste kontrasygillum, czyli odciśnięte na odwrocie pieczęci głębokie odciski palców jednej lub kilku osób. Najczęściej występują trzy wertykalnie ułożone odciski linii papilarnych. Jaką role pełniły te odciski, przez kogo były składane, kto brał udział w procesie powstawania średniowiecznej pieczęci jako ważnego aktu prawnego i twórczego. Odpowiedzi na te i inne pytania szukać będą autorzy projektu.
Materiału do analizy naukowców dostarczy Firma BMB – Gesellschaft für Materialprüfung mbH, która wykonuje trójwymiarowe skany odcisków przy użyciu skanera CT, czyli tomografii komputerowej. Metoda ta pozwala na uzyskanie obrazów tomograficznych (przekrojów) badanego obiektu. Wykorzystuje ona złożenie projekcji obiektu wykonanych z różnych kierunków do utworzenia obrazów przekrojowych (2D) i przestrzennych (3D). Samo skanowanie jednego obiektu trwa ok. 2 godzin. Dla potrzeb projektu przewidziane jest wykonanych 30 takich skanów. Oznacza to, że wśród ponad 2000 dokumentów historycznych archiwum miasta Speyer, wyselekcjonowanych zostanie zaledwie 30 pieczęci. Zespół archiwistów w ich wyborze będzie wspierany przez ekspertów od daktyloskopii Dyrekcji Policji w Ludwigshafen.
Źródło: Verkörperung kommunaler Identität
Jolanta Leśniewska
AP Płock O/Kutno