„Digitální archivnictví” (Archiwistyka cyfrowa) to publikacja, jaka ukazała się jeszcze w 2019 r. w Czechach. Jej wydawcą jest Uniwersytet im. Masaryka w Brnie. Książka powstała w ramach projektu badawczego tegoż Uniwersytetu, nr MUNI/FR/0965/2017 pt. „Archiwizacja cyfrowa i technologie informatyczne w archiwistyce” (Digitální archivnictví a Informační technologie v archivnictví), realizowanego w latach 2017-2019. Redaktorem publikacji jest Stanislav Bárta.
Autorzy we wstępie do książki napisali: „Dziś jest dla nas całkiem naturalne, że dzielimy się informacjami w postaci elektronicznej (…). Nie ma nic prostszego, gdy cały zestaw piśmienniczy nosimy w kieszeni. Tam też znajdziemy całą bibliotekę pełną danych i informacji i wydaje się, że nie musimy już dłużej obciążać własnych głów. Z podobną łatwością tracimy również dane. Jeden po drugim wymieniamy ich nośniki i nie opłakujemy zbytnio tej straty, tak jak nigdy nie mieliśmy tych danych namacalnie w rękach. Jednak dane elektroniczne mogą być dostępne dłużej, niż to sobie wyobrażamy”. Jak długo? Na te i inne pytania starają się odpowiedzieć autorzy kolejnych artykułów: Stanislav Bárta, Hana Brzobohatá, Radna Červená, Jiří Jelínek, Zbyšek Stodůlka i Michaela Zemánková.
Monografia zawiera teksty podsumowujące problematykę archiwizacji cyfrowej w czeskim środowisku badaczy problemu. Termin archiwizacja cyfrowa jest tu używany w szerszym znaczeniu, obejmującym nie tylko obsługę dokumentów od razu powstałych w formie cyfrowej, przez cały ich cykl życia (od jego powstania, poprzez klasyfikację, ewidencjonowanie, trwałe przechowywanie, opracowanie aż do udostępnienia badaczom), ale także digitalizację dokumentów analogowych, dostęp do materiałów archiwalnych w przestrzeni wirtualnej i ogólnie wykorzystanie technologii informacyjnych w archiwach.
Rozdział pierwszy pt. „Kancelaria elektroniczna: praktyczne wykorzystanie standardów i norm” (Elektronická spisová služba: praktické užití standardů a norem – aut. Hana Brzobohatá) zawiera analizę standardów i ich praktycznego zastosowania w zarządzaniu dokumentacją (elektronicznej obsłudze kancelaryjnej). Opisuje obowiązki twórców dokumentów i implementację krajowej normy w elektronicznych systemach zarządzania dokumentacją. Rozdział drugi pt. „Archiwa cyfrowe” (Digitální archivy – aut. Zbyšek Stodůlka), opisuje projekt Narodowego Archiwum Cyfrowego i Portalu Archiwalnego, w tym zagadnienia doboru archiwów elektronicznych, ich walidacji i długoterminowego przechowywania (ochrony) danych. Skupia się na otwartym systemie informacji archiwalnej (OAIS) i jego wdrożeniu w NAC, a także prezentuje stosowne akty prawne. Kolejnym rozdział pt. „Ewidencja Narodowego Dziedzictwa Archiwalnego i program PEvA” (Evidence Národního archivního dědictví a program PEvA – aut. Jiří Jelínek) opisuje podstawowe narzędzia do elektronicznej ewidencji archiwów i ich przetwarzania. Ostatni rozdział pt. „Digitalizacja i tworzenie kopii zapasowych w archiwach” (Digitalizace a tvorba bezpečnostních kopií v archivech – aut. Radana Červená) poświęcony jest zabezpieczaniu dokumentów archiwalnych poprzez tworzenie mikrofilmów i digitalizację w celu udostępnienia ich na różnych portalach archiwalnych (Monasterium, Vacemecum, Digiarchiv itp.). Na końcu książki znajdują się trzy dodatki. Opisują formaty dotyczące digitalizacji dokumentów archiwalnych oraz ich umieszczania na portalach archiwalnych i dostępu do nich oraz wybrane narzędzia wspierające długotrwałe przechowywanie. Uzupełnieniem tekstu jest słownik wybranych terminów z zakresu archiwizacji cyfrowej, które są używane w tekście. Wreszcie umieszczono bogatą literaturę przedmiotu w różnych językach, lecz nie ma wśród niej żadnych publikacji polskich.
Całość książki dostępna jest na stronach internetowych Uniwersytetu w Brnie (https://doi.org/10.5817/CZ.MUNI.M210-9450-2019), skąd można ją pobrać za darmo.
Więcej: Digitální archivnictví
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O/Jelenia Góra