W dniu 17 listopada 2023 r. z okazji 35. rocznicy czeskiej Aksamitnej Rewolucji, siedziba Archiwum Zbiorów Sił Bezpieczeństwa (Archiv bezpečnostních složek) w Pradze, mieszcząca się przy ul. Na Struze, zostanie udostępniona dla zwiedzających w godzinach od 12:00 do 18:00. Będzie wówczas można m.in. zobaczyć oryginały dokumentów wytworzonych przez byłą komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa Państwa, zaś archiwiści pomogą w złożeniu wniosku o przeszukanie archiwów lub zarejestrowaniu się w aplikacji eBadatelna (elektroniczna pracownia naukowa), dzięki której możliwe jest przeglądanie niektórych archiwów w zaciszu własnego domu.
Archiwum Zbiorów Sił Bezpieczeństwa jest częścią, powstałego w 2008 r., Instytutu Badań nad Reżimami Totalitarnymi (Ústav pro studium totalitních režimů – ÚSTR), odpowiednika polskiego IPN, zajmującego się naukowym badaniem okresu okupacji hitlerowskiej 1939–1945 oraz rządów komunistycznych w Czechosłowacji w latach 1948–1989. W swych pracach koncentruje się na antydemokratycznej działalności sił bezpieczeństwa, analizując okoliczności, w jakich reżim autorytarny zrodził się w warunkach demokratycznych. A wszystko to dla upamiętnia ofiar obu totalitaryzmów, poznawszy zasady ich kontroli nad społeczeństwem, móc obronić się przed obecnymi i przyszłymi zagrożeniami w ograniczaniu praw człowieka.
Dnia 17 listopada, oprócz obejrzenia archiwum i zapoznania się z jego historią i zbiorami, organizatorzy zapraszają również na tradycyjne już spotkanie pod hasłem „Herbatka w archiwum”. W tym roku będzie ono poświęcone pamięci Petruški Šustravy, zmarłej w maju tego roku, publicystki, tłumaczki, jednej z wybitnych dam czeskiej opozycji antykomunistycznej, a także rzecznika „Karty 77”.
Wspomniane spotkanie zostanie zorganizowane w ramach „Festiwalu Wolności”. Jest to cykl różnorodnych wydarzeń, odbywający się od 2016 r. w całym kraju, z okazji rocznic 17 listopada (wspomniana „Aksamitna Rewolucja” (Sametová revoluce), przygotowywanych przez organizacje pozarządowe, zrzeszone w otwartej inicjatywie społecznej „Razem dla wolności i demokracji”. Jej celem jest dążenie do wzmacniania relacji pomiędzy obywatelami, prowokowanie konstruktywnej dyskusji na temat bieżącymi problemami oraz długoterminowymi kierunkami rozwoju Republiki Czeskiej, m.in. poprzez przypomnienie kluczowych momentów z historii państwa oraz zachęcenie do obywatelskiego zaangażowania w jego życie.
Jak widać otwarte zaproszenie do państwowej instytucji archiwalnej w Pradze stanowi doskonałe połączenie inicjatywy społecznej z jej misją państwowotwórczą.
Źródło:
Archivu bezpečnostních složek: Na čaj do archivu
Ústav pro studium totalitních režimů (ÚSTR): O nás
Archivu bezpečnostních složek:Organizace archivu
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław o. Jelenia Góra