AUSTRIA: Kongres wiedeński w nowej odsłonie

W czerwcu tego roku Wiedeń ponownie stał się świadkiem wydarzeń  sprzed 200 lat. W 1815 roku zakończył  obrady     kongres wiedeński wieńczący swoimi postanowieniami porządek europejski po burzliwej epoce wojen napoleońskich.
Z okazji tego jubileuszu do 31 października można oglądać wystawę „Idee Europa – 200 Jahre Wiener Kongress” zorganizowaną przez Bundeskanzleramtes wraz  z Österreichischen Staatsarchiv we współpracy z delegaturą Unii Europejskiej we Wiedniu.
Ta wystawa to  nie tylko prezentacja faktów historycznych, ale również próba zidentyfikowanie historycznych i  aktualnych odniesień i związków ze współczesną Europą, a także miejsca Austrii w jej dziejach. Miejscem ekspozycji  są te same  miejsca, w których odbywał się  kongres, czyli budynki na obszarze kompleksu Hofburg  głównie Amalientrakt, Reichskanzleitrakt i Hofburgkapelle.

Jednym z nich jest obecny federalny urząd kanclerski Bundeskanzleramt  dawniej  tajna kancelaria dworu i państwa Haus-, Hof- und Staatskanzler. W tym czasie była to oficjalna  rezydencja mistrza europejskiej dyplomacji kanclerza Metternicha i jednocześnie  jego pałac mieszkalny. Całość wystawy tworzy coś w rodzaju traktu historycznego – Denk Parcours. Ekspozycja znajdująca się w urzędzie kanclerskim (Bundeskanzleramt) poświecona jest głównie wielkim europejskim porozumieniom i układom europejskim- od pokoju westfalskiego kończącego wojnę trzydziestoletnią poprzez kongres wiedeński, aż do układu akcesji Austrii do Unii Europejskiej. Kluczowym eksponatem jest jednak układ kongresowy wyznaczający na nowo granice państw europejskich, przywracający stare monarchie i znoszący handel niewolnikami. W zabytkowych salach przy  Ballhausplatz 2 zwiedzający mogą namacalnie  odczuć „ducha” konferencji, spotkać centralne postaci Kongresu, wczuć się w rolę negocjatorów. Do sal wystawowych prowadzą schody, na których rozłożono dywan z podpisami najważniejszych uczestników kongresu, a z głośników nadawane są fragmenty książki noblisty Eliasa Canetisa  „Masse und Macht”. Te fragmenty to  opisy m.in. zamieszek społecznych w Austrii w 1927 roku, w trakcie których  spłonął budynek Justitzpalast. To tam właśnie przechowywane były i częściowo spłonęły tajne protokoły obrad. Kopie nadpalonych protokołów,  powiększone do dużych rozmiarów wprowadzają zwiedzających w świat kongresu. Wystawa  pokazuje w kolejnych lokalizacjach także inne, pozapolityczne aspekty kongresu, a wiec uroczystości, bale, kostiumy, salony, miasto i życie codzienne w Wiedniu  oraz muzykę tamtej epoki. Ten ostatni aspekt był nie bez znaczenia, gdyż spotkanie Wielkich ówczesnej Europy nazywano także tańczącym kongresem.
Jej autorzy zdobyli się również na dystans do tych wydarzeń  i jego głównych aktorów – jedną z sal wieńczy karykatura przedstawiająca księcia Metternicha  zawiniętego w dywan w trakcie ucieczki do Anglii w 1848 roku.
Tak więc Wiedeń zanim stał się światową stolicą walca, był miejscem w którym odbył się jeden z najważniejszych kongresów ustanawiających porządek europejski – jak się wówczas wydawało jego twórcom- na stulecia.  Jak pokazują wydarzenia następnych dziesięcioleci ustalenia kongresu nie zapewniły dziewiętnastowiecznej Europie stabilizacji na długo, chociaż wniosły też niezaprzeczalne wartości jakimi był zakaz handlu niewolnikami i np. neutralność Szwajcarii. Zebrane na wystawie materiały archiwalne i eksponaty zebrane w atrakcyjnej dla oczu i uszu formie,  pokazane w sposób czytelny także tych zwiedzających o nikłej znajomości tematu mają także służyć głębszej refleksji  nad dziejami Europy, potęgą mocarstw i  kruchością wszelkich układów. Symbolem wystawy jest rzeźba umierającego lwa z Aspern upamiętniająca żołnierzy poległych tam w bitwie z Napoleonem w 1809 roku.

Jolanta Leśniewska
AP Płock O/ Kutno
Źródło: Idee Europa