W salach wystawowych Archiwum Narodowego w Pradze (Narodni archiv Praha) od 8 sierpnia 2018 roku czynna jest bardzo interesująca wystawa pt. „100 lat oczami fotografów” (100 let očima fotografů). Będzie można ją zwiedzać do 10 października 2018 roku. Po tym czasie będzie prezentowana w innych miejscach w stolicy Czech.
Wystawę, której kuratorem została Věra Matěů, we współpracy z Archiwum Narodowym w Pradze, przygotowały: firma NIPOS i Związek Czeskich Fotografów. Zdecydowana większość prezentowanych prac pochodzi z archiwum tej ostatniej instytucji. Ekspozycja obejmuje prace 120 mistrzów obiektywu. Ich stare zdjęcia przypominają o przeszłości, ale przywołują też wydarzenia i obrazy lat ostatnich.
W ciągu całego już wieku, jaki upłynął od narodzin Czechosłowacji w 1918 roku, powstało ogromne bogactwo dokumentów, wspomnień i niekończące się serie zdjęć. Prezentowane fotografie łączą autentyczność faktów z indywidualnym podejściem autora ujęcia, jego doświadczeniem, oceną, emocjami, jakie udzieliły mu się podczas udziału w wydarzeniach historycznych, których obrazy przywołują ówczesne postaci, wygląd ulic, sklepów itd.
Wystawa składa się z dziesięciu paneli, a prezentowane na każdym z nich fotografie skupione są wokół jednego kluczowego momentu, jaki można określić kamieniem milowym: powstanie niezależnej republiki Czechosłowackiej, konferencja w Monachium i jej skutki, zakończenie II wojny światowej, komunistyczny przewrót lutowy, Praska Wiosna i inwazja wojsk Układu Warszawskiego, protesty i śmierci Jana Palacha, powstanie „Karty 77”, pogrzeb filozofa Jana Patočka, Aksamitna Rewolucja i nowe życie w demokracji. Zdjęcia pokazują nie tylko dramatyczne moment i osoby z danego okresu, ale także starają się uchwycić atmosferę czasu, zmiany w otoczeniu i stylu życia, poezję życia codziennego.
Wybór zdjęć nie pretenduje do ukazania wszystkich ważnych wydarzeń i osób, ani nie próbuje ich interpretować w inny sposób niż czyni to sam obraz. Ukazuje żywą historię po to, aby można było lepiej zrozumieć przeszłość, jako podstawę do zrozumienia teraźniejszości. Starano się wybrać obrazy akcentujące zdolność do przesady, humoru i ironii, która jest istotnym elementem czeskiej tożsamości narodowej, pomagając przezwyciężyć trudne chwile. Ich odbiór wymaga więc umiejętności rozszyfrowywania alegorii i podwójnych znaczeń w planie danego obrazu, który jest niejako surrealistycznym odzwierciedlenie rzeczywistości, zwłaszcza z czasów tzw. „normalizacji” za Husaka.
Wystawa jest też świadectwem bogactwa zbiorów, jakie zgromadził Związek Czeskich Fotografików. Kolekcja ta liczy obecnie ponad 120000 zdjęć czeskich i słowackich autorów, powstałych od początku XX wieku do chwili obecnej. Zbiór ten przechowywany jest w zasobie Archiwum Narodowego w Pradze, i jako jedyny w Czechach gromadzi w instytucji państwowej oraz chroni i zabezpiecza fotografię amatorską, ukazującą miejscowości, pisarzy, artystów, filmowców i polityków.
Więcej:
100 let očima fotografů ze Sbírky SČF
Výstava „100 let očima fotografů“ v Národním archivu
Výstava a vernisáž „100 let očima fotografů“
100 let Československa očima fotografů na výstavě
oprac. Ivo Łaborewicz
Archiwum Państwowe Oddział w Jeleniej Górze