CZECHY: Przeniesienie archiwum z Zamrska do Hradca Kralove

Z dniem 1 stycznia 2022 roku nastąpiło przeniesienie głównej siedziby dotychczasowego Państwowego Archiwum Regionalnego w Zamrsku do Hradca Králové, czyli z małej mieściny na obrzeżach do stolicy województwa. Działanie to pociągnęło za sobą również zmianę nazwy tejże placówki, które nazywa się obecnie Státní oblastní archiv v Hradci Králové (Państwowe Archiwum Regionalne w Hradcu Kralove) i mieści się przy pod adresem: ul. Balbínova 821/8, 500 03 Hradec Králové. Dotychczasowa siedziba dyrekcji stała się oddziałem nowego archiwum państwowego.
Państwowe Archiwum Regionalne w Zámrsku (SOA w Zámrsku) utworzone zostało w 1960 r. dla obsługi dwóch województw kralovehradeckiego i pardubickiego. Umieszczono je pałacu znajdującym się w liczącej niecałe 1000 mieszkańców miejscowości Zamrsku, leżącej w powiecie Ústí nad Orlicí, znajdującym się w województwie Pardubickim. Jednym słowem dość daleko od większych ośrodków miejskich i naukowo-kulturalnych. W tym rejonie tylko tu bowiem władza państwowa dysponowała odpowiednio dużym obiektem, jakim był przedmiotowy pałac.

Pierwotnie był to zamek wybudowany w na początku XIV wieku jako siedzibę biskupów litomyśleńskich. Jednak w 1469 roku obiekt zniszczyły wojska Macieja Korwina. W 1533 roku tutejsze dobra zakupił Jan Lukavsky, przebudowując zamek w renesansową twierdzę. W XVIII wieku Libsztejnowie z Kolovratu przebudowali go w barokową rezydencję pałacową, przechodzącą często z rąk do rąk bogatej magnaterii czeskiej i niemieckiej. W 1924 roku uległ spaleniu, ale w ciągu kolejnych dwóch lat całkowicie go odbudowano. W 1945 roku stał się własnością państwową. Początkowo ulokowano w nim zakład wychowawczy dla młodzieży, a w 1960 właścicielem stało się archiwum państwowe. Jest to duży, dwukondygnacyjny budynek, na planie kwadratu z dziedzińcem pośrodku. Jego reprezentacyjną część tanowi barokowa fasada, flankowana trójkondygnacyjnymi, ośmiobocznymi wieżami. Całość otacza rozległy parku z zabytkowym drzewostanem. Obecnie w budynku zamkowym mieści się Państwowe Archiwum Regionalne w Zámrsku.
Poprzednikiem obecnego Państwowego Archiwum Regionalnego było historyczne Archiwum Miejskie Hradec Králové, formalnie zorganizowane w 1937 roku. W ramach reorganizacji administracji w Czechosłowacji w 1960 roku połączono archiwa w Hradcu Králové i Novym Bydžovie z lokalnymi archiwami w Chlumcu nad Cidlinou, Librantice, Smiřicach i Třebechovicach pod Orebem, co doprowadziło do utworzenia dnia 4 maja 1960 roku Powiatowego Archiwum Państwowego w Hradcu Králové. Borykało się ono z ogromnymi trudnościami lokalowymi, posiadając magazyny we wszystkich wymienionych wcześniej miejscowościach. Rozwiązaniem tych problemów stało się otrzymanie magazynów w Třesovicach, a w 1990 roku przydzielenie lokalu w dawnej Izbie Handlowo-Handlowej Czech Północno-Wschodnich w przy Kroupovej Ulicy nr 695 w samym Hradcu Králové. Z czasem archiwum nabyło cały ten budynek.
Obecnie Państwowe Archiwum Regionalne w Hradcu Králové, wraz ze swoimi oddziałami, posiada przeszło 70 km bieżących tradycyjnych materiałów archiwalnych.
Ponieważ siedziby wszystkich archiwów państwowych w Republice Czeskiej określa ustawa, powyższą zmianę musiała poprzedzić zmiana tejże, nad czym czeski parlament obradował w listopadzie, a nowelizacja tego prawa ogłoszona została 23 listopada 2021 r. w Dzienniki Ustawa nr 416/2021.

Więcej:

Změna názvu a sídla archivu od 1. ledna 2022

Zámrsk, dějiny

Porta fontium

Státní okresní archiv Hradec Králové

Wikipedia: Zámrsk

Oprac. Ivo Łaborewicz
Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze